ParadoksLar

[Vïtà ès Mørtè]

paradokslar
1) ikiye bölme paradoksu: bir yolcu, belirli bir uzaklığa gidecektir. önce gideceği yolun yarısını; sonra kalan yarısını; sonra kalanının yarısını;... yürümek zorundadır. bu durumda hiçbir zaman gideceği yolun sonuna ulaşamayacaktır.

2) euqlides paradoksu: "yaptığım açıklama yanlıştır."

3) avukat paradoksu: yunanlı ünlü avukat protogras, verdiği özel dersin ücreti ile ilgili olarak öğrencisiyle bir anlaşma yapar. bu anlaşmaya göre öğrencisi aldığı ilk davayı kazanırsa bu ücreti avukata ödeyecek, kazanamazsa ödemeyecektir.

dersin bitiminden hemen sonra herhangi bir dava almayan öğrenciden ses seda çıkmaz. sabrını yitiren avukat, bir dava açarak bu ücreti öğrencisinden talep eder. yeni avukat olan öğrenci bu ilk davasında kendini savunmayı üstlenir.

bu davayı öğrenci kazanırsa ilk davasını kazanmış olacağı için davayı kaybeden hocasına parayı ödemek zorunda kalacaktır.

tersine davayı kaybederse bu kez de davayı kaybettiği için hocasına yine ödeme yapmak zorunda kalacaktır.

4) epimenides paradoksu: epimenides giritli idi. ve paradoksu şöyleydi; "bütün giritliler yalancıdır".

5) walt kelley paradoksu: "düşmanla karşılaştık ve o biziz".

6) berber paradoksu: bu paradoks 1918`de çıkmıştır. bir köyde, bir berber, kendi traş olmayan herkesi traş eder. berberi kim traş edecek?

7) oscar wilde paradoksu: "günah işlemenin tek yolu onu kabul etmektir".

8 ) don kişot paradoksu: sanço panço, baratania adasının yöneticisidir. adaya gelenler niye geldiklerini belirtmek zorundadır. eğer doğruyu söylerlerse serbest kalacaklar, yalan söylerlerse asılacaklardır. günün birinde bir yolcu gelir ve "ben asılmak için buradayım". der. sanço ne yapmalı?

9) sonsuzlukla ilgili paradoks: doğal sayılar kümesi ve doğal sayıların karelerinin kümesi bir bir eşlenebilir. bu kümelerin eleman sayıları nasıl birbirine eşit olabilir?

10) russell paradoksu: bertrand russell`ın paradoksu küme üyeliğine ilişkindir. bir küme ya kendisinin bir üyesidir, ya da değildir. kendisinin bir üyesi olmayan kümelere "düzenli" diyelim. örneğin, "insanların kümesi"nin kendisi, bir insan olmadığı için, nkendisinin bir üyesi değildir. kendisini içeren kümeleri "düzensiz" olarak adlandıralım. örneğin "beş elemandan fazla elemanı olan kümelerin kümesi" düzenli midir yoksa düzensiz midir? eğer düzenliyse; kendinin bir üyesi olamaz. tüm düzenli kümeleri içerdiğine göre ve kendisinin de düzenli olduğunu kabul ettiğimiz için, kendisini içermelidir. ama eğer kendisini içeriyorsa, tanıma göre düzensizdir. düzenli olduğunu varsayıp, düzensiz olduğu çelişkili sonucuna vardık. diğer taraftan, eğer düzensiz ise, kendisini elemanı olarak içerir. ama elemanlarının sadece düzenli kümeler olduğunu biliyoruz. demek ki düzensiz ise düzenli olduğu sonucu ortaya çıkıyor. russell paradoksu, alman matematikçi gottlob frege`e büyük bir darbe indirmiştir. frege, bu paradoksu öğrendiğinde, aritmetiğin mantıksal gelişimi hakkındaki kitabının ikinci cildini yeni bitirmişti. ıı.cildin ek bölümü şöyle başlar: "bir bilim insanı için en üzücü olay, yapıtı tam bitmişken temellerinin çökmesidir. bertrand russell`ın bana gönderdiği mektup sonucunda, bu duruma düştüm..."